Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

dies fasti

  • 1 fasti

    fasti, ōrum, m. (s.-ent. dies) [st2]1 [-] fastes (calendrier romain indiquant les jours de fêtes et les jours d'audience), calendrier. [st2]2 [-] liste des jours fastes. [st2]3 [-] annales (registres publics, archives où l'on écrivait les noms des consuls), fastes consulaires. [st2]4 [-] annales, histoire.    - ad fastos redire, Hor.: remonter aux siècles passés. - voir hors site Fastes.
    * * *
    fasti, ōrum, m. (s.-ent. dies) [st2]1 [-] fastes (calendrier romain indiquant les jours de fêtes et les jours d'audience), calendrier. [st2]2 [-] liste des jours fastes. [st2]3 [-] annales (registres publics, archives où l'on écrivait les noms des consuls), fastes consulaires. [st2]4 [-] annales, histoire.    - ad fastos redire, Hor.: remonter aux siècles passés. - voir hors site Fastes.
    * * *
        Fasti, fastorum, pluralis tantum numeri, vel Hi fastus, fastuum. Lucan. Colum. Calendrier par lequel on pouvoit congnoistre les jours festez et non festez, Plaidoyables, et non plaidoyables, et aussi ceulx qui estoyent en partie plaidoyables: qui dies Latine dicebantur Intercisi.
    \
        Euellere Consules ex fastis. Cic. Rayer ou effacer les noms, etc.
    \
        Eximere dies de fastis. Cic. Oster du calendrier.
    \
        Fasti dies. Ouid. Jours d'assise, esquels les Magistrats seoyent en jugement et rendoyent droict, Jours plaidoyables: Cuius contrarium, Nefasti dies. Ouid. Jours feriez et festez pour les plaidoyeries.

    Dictionarium latinogallicum > fasti

  • 2 fāstī

        fāstī ōrum ( acc pl. fastūs, H.), m    [fastus, sc. dies], a register of judicial days, court calendar (orig. kept by the pontifices, until Cn. Flavius posted a copy in the Forum): fastos proposuit, ut sciretur, etc., L.— A list of the days of the year, calendar, almanac, annals: cum diem festum de fastis suis sustulissent.— A register of events in chronological order, annals: per titulos memoresque fastos, H.: fastos evolvere mundi, human history, H.— The official registers of the higher magistrates (fasti consulares): enumeratio fastorum: in codicillorum fastis: paginas in annalibus magistratuum fastisque percurrere, L.: hos consules fasti ulli ferre possunt?— The title of a poem on the Roman festivals, O.

    Latin-English dictionary > fāstī

  • 3 fasti

    fāstī, ōrum (редко fāstūs, uum) m. [ fastus ] (sc. dies)
    2) календарь с записями важнейших событий (вёлся вначале жрецами и был доступен только патрициям, но в 305 г. до н. э. был опубликован) C, Su etc.
    3) фасты, т. е. летопись, хроника, анналы C, L, H; тж. название поэмы Овидия с описанием праздничных дней (в течение первого полугодия)

    Латинско-русский словарь > fasti

  • 4 Albo dies notanda lapillo

    День, который следует отметить белым камешком.
    У древних римлян был обычай отмечать счастливый день белым камешком.
    Персий, "Сатиры", II, 1 - 2:
    Húnc, Macríne, diém numerá melióre lapíllo
    Quí tibi lábentís appónet cándidus ánnos.
    Нынешний день ты отметь, Макрин мой, камешком лучшим,
    День этот светлый тебе еще один год прибавляет.
    (Перевод Ф. Петровского)
    [ К этим стихам древний комментатор дает следующее пояснение: Критяне, утверждая, что жизнь состоит в радости, отмечали радостные дни белым камешком, а печальные черным; а затем, подсчитав камешки, видели, сколько дней в году было радостных, и только эти дни считали действительно прожитыми. - авт. ]
    Плиний, "Письма", VI, 11: O diem laetum notandum mihi candidissimo lapillo! "О, радостный день, который я должен отметить самым светлым камешком!"
    Albo dies notanda lapillo, как говорит Гораций [ Здесь ошибочно имеется в виду стихотворение XXXVI из первой книги "Од", где Гораций выражает эту мысль другими словами. Cressa ne careat pulchra dies nota. "Пусть будет отмечен прекрасный этот день белой метой" - счастливые дни отмечались также мелом. - авт. ]; день, который следует отметить белым камнем! - горячо объяснил старый смотритель собравшимся кругом него учителям: - да, нынешний вечер я почитаю лучшим днем моей жизни... (Б. М. Маркевич, Четверть века назад.)
    Школьный учитель сначала не опознал юного брадобрея, настолько тот изменился за десять лет; но, наконец, убедившись, что это его племянник, он сердечно обнял его и сказал приветливо: - Так это ты, Диего, любезный мой племянник? Итак, ты снова вернулся в родной город? Пришёл взглянуть на своих пенатов, и небо возвращает тебя семье целым и невредимым? О день, трижды и четырежды блаженный! Albo dies notanda lapillo. (Лесаж, Похождение Жиль Блаза из Сантильяны.)
    Узнав причину моего испуга, он устыдился своих необузданных восторгов и объяснил, что, упоминая о белом камне, подразумевал dies fasti [ присутственные дни (лат.) - авт. ] римлян, albo lapide notati. [ отмеченные белым камешком. - авт. ] (Тобайас Смоллетт, Приключения Родрика Рэндома.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Albo dies notanda lapillo

  • 5 fastus [2]

    2. fāstus, a, um (fās), in der Verbndg.: dies fastus, gew. Plur. dies fasti u. bl. fasti, die Tage, an denen der Prätor die drei Worte do, dico, addico sprechen oder, mit einem Worte, Recht sprechen durfte, die Gerichtstage (Ggstz. dies nefasti), Ov. fast. 1, 48. Varro LL. 6, 29 sq. u. 53. Paul. ex Fest. 93, 18. – Das Verzeichnis dieser Tage, wichtig für das ius civile u. das ganze öffentliche Leben, befand sich lange Zeit nur in den Händen der pontifices u. war daher nur den Patriziern zugänglich, bis Cn. Flavius, Schreiber des Pontifex Maximus Appius Caecus, i. J. 405 v. Chr. eine Abschrift desselben veröffentlichte, Liv. 9, 46, 5. Cic. Mur. 25. Plin. 33, 17. Val. Max. 2, 5, 2. – Aus diesem Verzeichnisse ging allmählich ein erweitertes hervor, das alle Tage des Jahres mit ihren Festen, Ereignissen (Geburten, Todesfällen usw.) enthielt, der röm. Kalender, den Cäsar verbesserte, Suet. Caes. 40: fasti publici, Treb. Poll. Gallien. 15, 2: dah. in fastos referre, Suet. Aug. 100, 3; Tib. 5. – per memores fastus, Hor. carm. 3, 17, 4 u. 4, 14, 4: fastos evolvere mundi, Hor. sat. 1, 3, 112. – Nach diesem verbesserten Kalender hat Ovid sein Fasti ( Festkalender) betiteltes Gedicht abgefaßt, aber nur die ersten sechs Monate beschrieben. – Erhalten haben sich einige Exemplare dieser fasti, die sogenannten Fasti Maffeiani, abgedruckt im Corp. inscr. Lat. 12. p. 222 ff., u. die sogen. Fasti Praenestini (geordnet u. zum Teil erklärt u. zu Präneste aufgestellt von dem berühmten Grammatiker Verrius Flaccus, s. Suet. gr. 17), abgedruckt mit andern Calendariis im Corp. inscr. Lat. 12. p. 230 ff. – Verschieden von diesen fasti sind die fasti consulares od. Capitolini, ein fortlaufendes Verzeichnis der jährlichen höchsten Magistrate (d.h. der Konsuln, Diktatoren mit den Magistri Equitum u. der Zensoren), Cic. ep. 5, 12, 5; ad Att. 8, 4, 3; Sest. 14, 33. Liv. 9, 18, 12. Hor. ep. 2, 1, 48, noch erhalten u. abgedruckt im Corp. inscr. Lat. 12. p. 81 ff. Vgl. Schön in Pauly-Wissowa Realenz. 6, 2015 ff. – / Akk. Plur. nach der 4. Deklin. fastus, Varro fr. bei Prisc. 6, 72. Hor. carm. 3, 17, 4 u. 4, 14, 4. Col. 9, 14, 12. Sen. de ira 1, 21, 3. Lucan. 5, 384. Sil. 2, 10. Claud. IV cons. Hon. 155: Abl. fastibus, Lucan. 10, 187.

    lateinisch-deutsches > fastus [2]

  • 6 fastus

    1. fāstus, ūs, m. (verwandt mit fastigium), das stolz abweisende-, zurücksetzende-, schnöde od. spröde Benehmen, die stolze Kälte, stolze Verachtung, der vornehme Stolz, Hochmut, bes. als Eigenschaft des weibl. Geschlechts, die Sprödigkeit, m. subj. Genet., stirpis Achilleae fastus (Plur.), Verg.: m. obj. Genet., potentiae fastu superbior, Amm.: m. erga u. Akk., fastu erga patrias epulas, stolz verachtend, Tac. ann. 2, 2. – f. regius, Curt.: f. simul superbus ac procax, Plin.: constantis lumina fastus, beharrliche u. stolze Blicke, Prop. fastum facere alci, jmd. mit stolzer Verachtung behandeln, Petron.: noctem ac diem iuxta gratiam aut fastus ianitorum perpeti, Tac.: ponere fastus, Ov.: omnes odisse fastus, Catull.: alios legere ad fastum (nach stolzem Gelüste od. Belieben) quoscumque parentes, Hor.
    ————————
    2. fāstus, a, um (fās), in der Verbndg.: dies fastus, gew. Plur. dies fasti u. bl. fasti, die Tage, an denen der Prätor die drei Worte do, dico, addico sprechen oder, mit einem Worte, Recht sprechen durfte, die Gerichtstage (Ggstz. dies nefasti), Ov. fast. 1, 48. Varro LL. 6, 29 sq. u. 53. Paul. ex Fest. 93, 18. – Das Verzeichnis dieser Tage, wichtig für das ius civile u. das ganze öffentliche Leben, befand sich lange Zeit nur in den Händen der pontifices u. war daher nur den Patriziern zugänglich, bis Cn. Flavius, Schreiber des Pontifex Maximus Appius Caecus, i. J. 405 v. Chr. eine Abschrift desselben veröffentlichte, Liv. 9, 46, 5. Cic. Mur. 25. Plin. 33, 17. Val. Max. 2, 5, 2. – Aus diesem Verzeichnisse ging allmählich ein erweitertes hervor, das alle Tage des Jahres mit ihren Festen, Ereignissen (Geburten, Todesfällen usw.) enthielt, der röm. Kalender, den Cäsar verbesserte, Suet. Caes. 40: fasti publici, Treb. Poll. Gallien. 15, 2: dah. in fastos referre, Suet. Aug. 100, 3; Tib. 5. – per memores fastus, Hor. carm. 3, 17, 4 u. 4, 14, 4: fastos evolvere mundi, Hor. sat. 1, 3, 112. – Nach diesem verbesserten Kalender hat Ovid sein Fasti ( Festkalender) betiteltes Gedicht abgefaßt, aber nur die ersten sechs Monate beschrieben. – Erhalten haben sich einige Exemplare dieser fasti, die sogenannten Fasti Maffeiani, abgedruckt
    ————
    im Corp. inscr. Lat. 12. p. 222 ff., u. die sogen. Fasti Praenestini (geordnet u. zum Teil erklärt u. zu Präneste aufgestellt von dem berühmten Grammatiker Verrius Flaccus, s. Suet. gr. 17), abgedruckt mit andern Calendariis im Corp. inscr. Lat. 12. p. 230 ff. – Verschieden von diesen fasti sind die fasti consulares od. Capitolini, ein fortlaufendes Verzeichnis der jährlichen höchsten Magistrate (d.h. der Konsuln, Diktatoren mit den Magistri Equitum u. der Zensoren), Cic. ep. 5, 12, 5; ad Att. 8, 4, 3; Sest. 14, 33. Liv. 9, 18, 12. Hor. ep. 2, 1, 48, noch erhalten u. abgedruckt im Corp. inscr. Lat. 12. p. 81 ff. Vgl. Schön in Pauly-Wissowa Realenz. 6, 2015 ff. – Akk. Plur. nach der 4. Deklin. fastus, Varro fr. bei Prisc. 6, 72. Hor. carm. 3, 17, 4 u. 4, 14, 4. Col. 9, 14, 12. Sen. de ira 1, 21, 3. Lucan. 5, 384. Sil. 2, 10. Claud. IV cons. Hon. 155: Abl. fastibus, Lucan. 10, 187.
    ————————
    3. fāstūs, uum, m. plur., s. 2. fastus .

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fastus

  • 7 fastus

    [st1]1 [-] fastus, a, um: faste.    - (dies) fasti: jours fastes, jours d'audience (jours où le préteur peut rendre la justice).    - voir fasti, ōrum, m. [st1]2 [-] fastŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - arrogance, orgueil, fierté, mépris. - [abcl]b - faste, luxe, somptuosité.[/b]    - fastum alicui facere, Petr.: regarder qqn avec dédain. [st1]3 [-] fastus, fastuum, m. plur.: fastes (calendrier romain indiquant les jours de fêtes et les jours d'audience), liste des jours fastes, calendrier, annales.
    * * *
    [st1]1 [-] fastus, a, um: faste.    - (dies) fasti: jours fastes, jours d'audience (jours où le préteur peut rendre la justice).    - voir fasti, ōrum, m. [st1]2 [-] fastŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - arrogance, orgueil, fierté, mépris. - [abcl]b - faste, luxe, somptuosité.[/b]    - fastum alicui facere, Petr.: regarder qqn avec dédain. [st1]3 [-] fastus, fastuum, m. plur.: fastes (calendrier romain indiquant les jours de fêtes et les jours d'audience), liste des jours fastes, calendrier, annales.
    * * *
        Fastus, huius fastus, m. g. Plin. Arrogance, Haultaineté, Desdaignement, Orgueil.
    \
        Alto fastu turgidus. Claud. Qui fait du raminagrobis.
    \
        Exuere fastus. Ouid. Oster tout orgueil, toute pompe.
    \
        Ponere fastus. Ouid. Abbatre ou abbaisser son arrogance.

    Dictionarium latinogallicum > fastus

  • 8 fastus

    I fāstus, a, um [ fas ]
    присутственный, открытый для судебных заседаний, судебный
    dies fasti C, O, L etc. — судебные, присутственные дни ( в которые претор мог разбирать судебные дела и выносить приговоры). — см. тж. fasti
    II fastus, ūs m.
    чванство, важничанье, надменность, спесь Prp, H, T
    fastum facere alicui Pt — относиться к кому-л. свысока
    III fāstūs, uum m. Vr, Col, Sen = fasti

    Латинско-русский словарь > fastus

  • 9 Kalender

    Kalender, fasti (Tafeln, die eine Beschreibung des ganzen Jahres nach den Monaten u die [1412] in dieselben fallenden Feste u. Ereignisse enthielten). – ephemeris, -idis,f. (ἐφημερίς, ein Schreibkalender, Tagebuch, Wirtschaftskalender). – compositio anni (die Anordnung des Jahres nach Werkel- u. Feiertagen, s. Cic. de legg. 2, 29: quas [ferias] compositio anni conferre debet ad perfectionem operum rusticorum, welche Feiertage der Kalender mit Rücksicht auf Vollendung der Feldarbeit ansetzen muß). – annos ad solis cursum redigendi singulos ratio (Anordnung der einzelnen Jahre nach dem Sonnenlauf). – ein astronomischer K., ephemeris mathematica. – den K. verbessern, fastos corrigere. – einen Tag nach jmd. benennen u. in den K. setzen, diem e nomine alcis in fastos addere. Kalendertage, dies fasti. Kalenderverbesserung, fasti correcti.

    deutsch-lateinisches > Kalender

  • 10 nundinae

    1) торговый день, рыночный д. (через каждые девять дней - nono quoque die): dies nundinarum (1. 20 § 1 D. 33, 1. 1. 138 pr. D. 45, 1);

    tertiis nundinis (L. XII. tab. III. 6); считались прежде dies nefasti (feriarum), со времен закона lex Hortensia - dies fasti, в которые могли быть совершаемы юридич. дела.

    2) вооб. торг, ярмарка, тк. право устраивать торги (1. 1 D. 50, 11. 1. un. C. 4, 60). 3) издержки на содержание во время торгов (1. 69 D. 17, 2). 4) утайка: nund. purpurae (1. 5 C. 11, 8). 5) подкуп (1. 5 pr. C. Th. 8, 5).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > nundinae

  • 11 nefastus

    ne-fāstus, a, um, nach den Satzungen der Religion verboten, unheilig, I) v. der Zeit: a) als relig.-polit. t. t.: dies nefasti, die Tage, an denen es verboten ist, gerichtliche Handlungen vorzunehmen, die geschlossenen Tage (Ggstz. dies fasti), Varro LL. 6, 30. Liv. 1, 19. § 7. Ov. fast. 1, 47. – Auf diesen Tagen ruhte der Fluch der Religion, sie galten dah. für unglückliche, cum diem natalem eius (Agrippinae) inter nefastos referendum suasisset, unter die unglücklichen Tage im Kalender zu setzen, Suet. Tib. 53, 2; vgl. Tac. ann. 14, 12 u. Gell. 4, 9, 5. – b) übtr., von Zeit u. Ort, Unglück bringend, unglücklich, von schlechter Vorbedeutung, unheilvoll, nefasto te posuit die, Hor.: ne qua terra sit nefasta victoriae suae, Liv.: loca, Stat. – II) von Handlungen, verboten, unheilig, sündhaft, fluchwürdig, a) als relig. t. t.: quae augur iniusta, nefasta defixerit, Cic. – prolibare diis nefastum habetur vina etc., Plin. – b) übtr.: crimen n., Plin.: nihil ulli nefastum in Bessum videbatur, Curt.: quid intactum nefasti liquimus? Hor. carm. 1, 35, 35 (andere nehmen ›nefasti‹ als Genet. zu quid).

    lateinisch-deutsches > nefastus

  • 12 nefastus

    ne-fāstus, a, um, nach den Satzungen der Religion verboten, unheilig, I) v. der Zeit: a) als relig.-polit. t. t.: dies nefasti, die Tage, an denen es verboten ist, gerichtliche Handlungen vorzunehmen, die geschlossenen Tage (Ggstz. dies fasti), Varro LL. 6, 30. Liv. 1, 19. § 7. Ov. fast. 1, 47. – Auf diesen Tagen ruhte der Fluch der Religion, sie galten dah. für unglückliche, cum diem natalem eius (Agrippinae) inter nefastos referendum suasisset, unter die unglücklichen Tage im Kalender zu setzen, Suet. Tib. 53, 2; vgl. Tac. ann. 14, 12 u. Gell. 4, 9, 5. – b) übtr., von Zeit u. Ort, Unglück bringend, unglücklich, von schlechter Vorbedeutung, unheilvoll, nefasto te posuit die, Hor.: ne qua terra sit nefasta victoriae suae, Liv.: loca, Stat. – II) von Handlungen, verboten, unheilig, sündhaft, fluchwürdig, a) als relig. t. t.: quae augur iniusta, nefasta defixerit, Cic. – prolibare diis nefastum habetur vina etc., Plin. – b) übtr.: crimen n., Plin.: nihil ulli nefastum in Bessum videbatur, Curt.: quid intactum nefasti liquimus? Hor. carm. 1, 35, 35 (andere nehmen ›nefasti‹ als Genet. zu quid).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > nefastus

  • 13 καθαρος

        3
        1) чистый, незагрязненный, опрятный
        

    (εἵματα Hom.; ἱμάτιον Arst.)

        2) опрятный, чистоплотный
        

    (κατὰ τὸ σῶμα Plat.; περὴ ἐσθῆτα Arst.)

        3) свободный от примесей, т.е. высокого качества
        

    (χρυσός, ἄρτος Her.; ἀργύριον Theocr.; τροφή Arst.)

        4) прозрачный
        

    (ποταμός Her.; ὕδατα, δρόσοι Eur.; ὑγρότης Arst.)

        5) яркий
        

    (φέγγος, φάος Pind.; χρόαι Arst.)

        ἐν καθαρῷ ἡλίῳ Plat.на ярком солнце

        6) чистый, ясный
        

    (φωναί Arst.)

        7) ясный, безоблачный
        

    (δύσεις Arst.)

        8) подлинный, настоящий
        

    (σπέρμα θεοῦ Pind.)

        9) открытый, широкий
        

    (λειμών Theocr.)

        10) (нравственно) чистый, честный
        

    (κατὰ τέν ψυχήν Plat.; κ. τῇ καρδίᾳ NT.)

        11) чистый, безукоризненный, безупречный, незапятнанный, неоскверненный
        

    (θάνατος Hom.; χεῖρες, βωμοί Aesch.; θύματα Eur.)

        12) свободный
        13) чистый, непричастный
        

    (ἀδικίας, τῶν κακῶν Plat.; ἀγορὰ καθαρὰ τῶν ὠνίων πάντων Arst.)

        κ. τῶν σημηΐων Her. — не имеющий (особых) примет, т.е. без порока

        14) правильный, точный
        

    (ψῆφοι Dem.)

        15) ( подобно римским dies fasti) священный, неприсутственный
        

    (ἡμέραι Plat.)

    Древнегреческо-русский словарь > καθαρος

  • 14 desidia

    1.
    dēsĭdĭa, ae, f. [desideo], a sitting long, remaining in a place.
    I.
    Prop. (rare), Prop. 1, 15, 6.—
    II.
    A sitting idle, idleness, inactivity, slothfulness (class.;

    for syn. cf.: inertia, languor, otium, pax, feriae, justitium, dies fasti, etc., and v. deses): in portum confugere non inertiae neque desidiae,

    Cic. Brut. 2, 8;

    so with inertia,

    id. Sest. 10, 22;

    with languor,

    id. Off. 1, 34, 123; id. Tusc. 5, 27, 78;

    with socordia,

    Sall. C. 4, 1;

    with segnities,

    Suet. Galb. 9 et saep.;

    opp. industria,

    Cic. Sest. 48 fin.;

    opp. agentes,

    Ov. R. Am. 149 et saep.:

    corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24: latrocinia desidiae minuendae causa fieri, * Caes. B. G. 6, 23, 6:

    horridus alter (ductor apium) desidiā,

    Verg. G. 4, 94:

    vitanda est improba Siren, Desidia,

    Hor. S. 2, 3, 15 et saep.—In plur., Lucr. 5, 48; cf.:

    vobis desidiae cordi,

    Verg. A. 9, 615.—
    B.
    Of an inanimate subject:

    ager post longam desidiam laetas segetes affert,

    lying fallow, Col. 2, 17, 3.
    2.
    dēsīdĭa, ae, f. [desido], a subsiding, retiring (an Appuleian word):

    maris, Ap. de Mundo, p. 73, 28: sanguinis,

    id. Dogm. Plat. p. 17, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > desidia

  • 15 publico

    pūblĭco, āvi, ātum, 1, v. a. [publicus].
    I.
    To make public property, to seize and adjudge to the public use, to confiscate (class.; cf.

    proscribo): regnum Jubae,

    Caes. B. C. 2, 25:

    bona Cingetorigis,

    id. B. G. 5, 54; 7, 43:

    privata,

    Cic. Agr. 2, 21, 57:

    bona,

    id. Cat. 4, 4, 8:

    Ptolemaeum,

    id. Dom. 8, 20:

    censeo publicandas eorum pecunias,

    Sall. C. 51, 43; Nep. Thras. 1, 5; Liv. 3, 58; 29, 19; Plin. Ep. 4, 11, 13:

    aurarias,

    Tac. A. 6, 19.—
    II.
    To show or tell to the people, to impart to the public, make public or common (freq. only in the post-Aug. period, not in Cic. or Cæs.; cf.

    vulgo): Aventinum,

    i. e. to open for building, Liv. 3, 31, 1:

    bibliothecas Graecas et Latinas,

    to furnish for the use of the public, throw open to the public, Suet. Caes. 44; Plin. 7, 30, 31, § 115; Suet. Aug. 43.—With se, to let one's self be heard in public, to come before the public, Suet. Ner. 21:

    oratiunculam,

    to publish, Plin. Ep. 5, 13, 1:

    epistulas,

    id. ib. 1, 1, 1:

    librum,

    id. ib. 1, 5, 2:

    libellos,

    Suet. Caes. 56; id. Aug. 43.—
    B.
    In partic.
    1.
    To make known, publish, reveal, disclose (very rare):

    reticenda,

    Just. 1, 7, 5; 2, 15, 17:

    dies fasti publicati,

    Plin. 33, 1, 6, § 17.—
    2.
    Corpus publicare, to expose one's self to common use, prostitute one's self, Plaut. Bacch. 4, 8, 22:

    publicata pudicitia,

    Tac. G. 19; Quint. 7, 9, 4.—
    3.
    To lay waste, destroy, make a ruin of:

    domus,

    Vulg. 1 Esdr. 6, 11; id. Dan. 2, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > publico

  • 16 fastus

    1.
    fastus, a, um, adj. [perh. root PHA, phaskô, phêmi, fari; lit., in which it is allowed to speak], fasti dies; and more commonly absol.: fasti, ōrum, m. (acc. to the 4th decl. acc. fastus, Varr. ap. Prisc. p. 711 P.; Col. 9, 14, 12; Sil. 2, 10; Sen. Tranq. An. 14, 2; Hor. C. 4, 14, 4 Bentley (dub.); abl. fastibus, Luc. 10, 187), a publicists' t. t., a day on which judgment could be pronounced. on which courts could be held, a court-day (opp. nefasti, v. nefastus; cf. also: feriae, justitium, otium).
    I.
    Prop.:

    ille (dies) nefastus erit, per quem tria verba (DO, DICO, ADDICO) silentur: Fastus erit, per quem lege licebit agi,

    Ov. F. 1, 48; Varr. L. L. 6, 4, § 29 sq. Müll. The register of these legal court-days, which for a long time existed only in the archives of the pontifices, was kept from the knowledge of the people, until Cn. Flavius, scribe to the Pontifex Maximus Appius Caecus, posted up a copy in the Forum:

    posset agi lege necne, pauci quondam sciebant, fastos enim volgo non habebant,

    Cic. Mur. 11, 25; cf.:

    (Cn. Flavius) fastos circa forum in albo proposuit, ut, quando lege agi posset, sciretur,

    Liv. 9, 46, 5; Plin. 33, 1, 6, § 17; Val. Max. 2, 5, 2.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., an enumeration of all the days of the year, with their festivals, magistrates, events, etc., a calendar, almanac (syn.: annales, historia, res gestae, narratio, fabula): fastorum libri appellantur, in quibus totius anni fit descriptio: fasti enim dies festi sunt, Paul. ex Fest. p. 87, 19 Mull. N. cr.:

    ordo ipse annalium mediocriter nos retinet quasi enumeratione fastorum,

    Cic. Fam. 5, 12, 5:

    cum diem festum ludorum de fastis suis sustulissent,

    id. Verr. 2, 4, 67, § 151:

    fastos correxit (Caesar),

    Suet. Caes. 40:

    ut omne tempus... ita in fastos referretur,

    id. Aug. 100; cf. id. Tib. 5.—
    B.
    Esp.
    1.
    The Fasti consulares, or registers of the higher magistrates, according to their years of service (v. Orelli, Onomast. Tullian. P. III.):

    quae (tempora) semel Notis condita fastis Inclusit volucris dies (i. e. fastis consularibus),

    Hor. C. 4, 13, 15:

    per titulos memoresque fastos,

    id. ib. 4, 14, 4; so,

    memores,

    id. ib. 3, 17, 4:

    tempora si fastosque velis evolvere mundi,

    id. S. 1, 3, 112:

    qui redit in fastos et virtutem aestimat annis, etc.,

    id. Ep. 2, 1, 48:

    in codicillorum fastis,

    Cic. Att. 4, 8, 3:

    paginas in annalibus magistratuum fastisque percurrere,

    Liv. 9, 18, 12:

    ex fastis evellere,

    Cic. Sest. 14, 33:

    hos consules fasti ulli ferre possunt,

    id. Pis. 13, 30.—
    2.
    Fasti Praenestini a Verrio Flacco ordinati et marmoreo parieti incisi, Suet. Gram. 17; cf. Inscr. Orell. II. p. 379 sq., and the authors there cited; v. also Anthon's Dict. of Antiq. p. 432 sq.—
    3.
    Fasti, the title of a poem of Ovid, on the Roman festivals, the festival-calendar; which, however, he completed for but six months of the year.
    2.
    fastus, ūs ( gen. fasti, Coripp. 4, 137), m. [Sanscr. dharshati, to be bold; Gr. thrasus, tharsos; full form farstus], scornful contempt or disdain of others, haughtiness, arrogance, pride ( poet., and in post-Aug. prose; syn.: fastidium, clatio, superbia, arrogantia, insolentia).
    (α).
    Sing.:

    tu cave nostra tuo contemnas carmina fastu,

    Prop. 1, 7, 25; cf.:

    fastus inest pulchris sequiturque superbia formam,

    Ov. F. 1, 419:

    superbo simul ac procaci fastu,

    Plin. 9, 35, 58, § 119:

    aspice primum, Quanto cum fastu, quanto molimine circum Spectemus,

    Hor. Ep. 2, 2, 93:

    tanto te in fastu negas, amice,

    i. e. thou withdrawest thyself with so much pride from my society, Cat. 55, 14:

    fastus erga patrias epulas,

    Tac. A. 2, 2 fin.
    (β).
    Plur.:

    fastus superbi,

    Prop. 3 (4), 25, 15; Tib. 1, 8, 75; Ov. M. 14, 762.
    3.
    fastūs, uum, m., calendar; v. 1. fastus init.

    Lewis & Short latin dictionary > fastus

  • 17 fāstus

        fāstus adj.    [fas], not forbidden ; hence, with dies, a day on which the praetor's court was open, judicial day: fasti dies: fastus (dies), O.; see also fasti.
    * * *
    I
    fasta, fastum ADJ

    fastus dies--day on which praetor's court was open, judicial day

    II
    calendar (pl.), almanac, annals; register of judicial days, register; list of festivals (pl.); list of consuls who gave names to years
    III
    scornful contempt, destain, haughtiness, arrogance, pride

    Latin-English dictionary > fāstus

  • 18 for

    for, fātus sum, fārī, (griech. φημί, dor. φαμί), künden, kundtun, bes. v. Göttern, Orakeln, Sehern usw., I) im allg., sprechen, sagen (Ggstz. tacere), ad alqm, Cic.: alqd, Verg.: talia fando, wenn man so etwas sagt, erzählt, Verg.: fare age, wohlan, sprich, Verg.: fando accepisse, Plaut., od. audisse, Cic. u.a., vom Hörensagen haben: omnes fandi virtutes, des Vortrags, Apul. apol. 95: for m. Acc. u. Infin., Val. Flacc. 2, 132. – passiv, fasti dies sunt, in quibus ius fatur, Suet. fr. 114 ( bei Isid. de nat. rer. 1, 4 u. bei Prisc. 8, 20). – Partic. fandus, a, um, a) aussprechlich (Ggstz. infandus); dah. non fandus, unaussprechlich, namenlos, neutr. plur. subst., non fanda (namenloses Unheil) timemus, Lucan. 1, 634. – b) erlaubt, recht (Ggstz. nefandus), respersae fando nefandoque sanguine arae, mit erlaubtem u. unerlaubtem Blut (= mit Blut von Opfertieren u. von getöteten Menschen), Liv. 10, 41, 3: non fanda (= nefanda) piacula, Lucan. 2, 176: neutr. subst., memor fandi et nefandi, des Rechts u. der Gottlosigkeit, Verg. Aen. 1, 543: omnia fanda nefanda malo permixta furore, Catull. 64, 405 (408). – II) insbes.: A) vom Dichter = besingen, Tarpeium nemus, Prop. 4, 4, 2. – B) v. Weissager = weissagen, fata, Enn. ann. 19: fata fanda, Enn. fr. scen. 58.: absol., Verg. Aen. 1, 261. – / Die vorkommenden Formen sind fatur, fantur, fabor, fabitur, farer: Partic. Perf. fatus; Perf. fatus sum u. eram; Imper. fare; Infin. fari (parag. farier, Verg. Aen. 11, 242); Gerund. fandi, fando; Supin. fatu; Partic. Praes. fans, fantis, fantem (s. Neue-Wagener Formenl.3, 3, 637 u. Georges Lexic. der lat. Wortf. S. 284 u. 285; für fantur s. Varro LL. 6, 52. Paul. ex Fest. 88, 11; für farer s. Augustin. conf. 1, 8).

    lateinisch-deutsches > for

  • 19 for

    for, fātus sum, fārī, (griech. φημί, dor. φαμί), künden, kundtun, bes. v. Göttern, Orakeln, Sehern usw., I) im allg., sprechen, sagen (Ggstz. tacere), ad alqm, Cic.: alqd, Verg.: talia fando, wenn man so etwas sagt, erzählt, Verg.: fare age, wohlan, sprich, Verg.: fando accepisse, Plaut., od. audisse, Cic. u.a., vom Hörensagen haben: omnes fandi virtutes, des Vortrags, Apul. apol. 95: for m. Acc. u. Infin., Val. Flacc. 2, 132. – passiv, fasti dies sunt, in quibus ius fatur, Suet. fr. 114 ( bei Isid. de nat. rer. 1, 4 u. bei Prisc. 8, 20). – Partic. fandus, a, um, a) aussprechlich (Ggstz. infandus); dah. non fandus, unaussprechlich, namenlos, neutr. plur. subst., non fanda (namenloses Unheil) timemus, Lucan. 1, 634. – b) erlaubt, recht (Ggstz. nefandus), respersae fando nefandoque sanguine arae, mit erlaubtem u. unerlaubtem Blut (= mit Blut von Opfertieren u. von getöteten Menschen), Liv. 10, 41, 3: non fanda (= nefanda) piacula, Lucan. 2, 176: neutr. subst., memor fandi et nefandi, des Rechts u. der Gottlosigkeit, Verg. Aen. 1, 543: omnia fanda nefanda malo permixta furore, Catull. 64, 405 (408). – II) insbes.: A) vom Dichter = besingen, Tarpeium nemus, Prop. 4, 4, 2. – B) v. Weissager = weissagen, fata, Enn. ann. 19: fata fanda, Enn. fr. scen. 58.: absol., Verg. Aen. 1, 261. – Die vorkommenden Formen sind fatur, fantur,
    ————
    fabor, fabitur, farer: Partic. Perf. fatus; Perf. fatus sum u. eram; Imper. fare; Infin. fari (parag. farier, Verg. Aen. 11, 242); Gerund. fandi, fando; Supin. fatu; Partic. Praes. fans, fantis, fantem (s. Neue-Wagener Formenl.3, 3, 637 u. Georges Lexic. der lat. Wortf. S. 284 u. 285; für fantur s. Varro LL. 6, 52. Paul. ex Fest. 88, 11; für farer s. Augustin. conf. 1, 8).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > for

  • 20 fastus

        fastus ūs, m    scornful contempt, disdain, haughtiness, arrogance, pride: inest pulchris, O.: ad fastum parentīs Optare sibi, ambition, H.: Stirpis Achilleae fastūs tulimus, V.: regius, Cu.: erga patrias epulas, Ta.: tanto te in fastu negas, Ct.: omnīs odit fastūs, Tb.
    * * *
    I
    fasta, fastum ADJ

    fastus dies--day on which praetor's court was open, judicial day

    II
    calendar (pl.), almanac, annals; register of judicial days, register; list of festivals (pl.); list of consuls who gave names to years
    III
    scornful contempt, destain, haughtiness, arrogance, pride

    Latin-English dictionary > fastus

См. также в других словарях:

  • dies fasti — (izg. dȉes fȁsti) m DEFINICIJA pov. u Rimskoj Republici dani koje su haruspici, vračevi označili povoljnima za sudovanje (ali i za druge važne pothvate); sudbeni dani ETIMOLOGIJA lat …   Hrvatski jezični portal

  • dies fasti — /fasˈtī or fäsˈtē/ or dies profesti /pro fesˈtī or tē/ plural noun Days on which judgement could be pronounced and on which courts could be held in ancient Rome • • • Main Entry: ↑dies …   Useful english dictionary

  • Dies fasti — (D. judiciarĭi, D. postulatorii), bei den Römern Tage, an welchen den ganzen Tag, dagegen D. intercīsi, an welchen nur einige Stunden, u. D. feriati, an welchen gar kein Gericht gehalten wurde …   Pierer's Universal-Lexikon

  • dies fasti — /dayiyz feestay/ In Roman law, days on which the courts were open, and justice could be legally administered; days on which it was lawful for the praetor to pronounce (fari) the three words do , dico , addico . Hence called triverbial days,… …   Black's law dictionary

  • dies fasti — /dayiyz feestay/ In Roman law, days on which the courts were open, and justice could be legally administered; days on which it was lawful for the praetor to pronounce (fari) the three words do , dico , addico . Hence called triverbial days,… …   Black's law dictionary

  • dies fasti — (Civil law.) Those days on which the business of the courts could be transacted. In the Roman calendar there were in the whole year but twenty eight judicial or triverbial days allowed to the praetor for deciding causes. 3 Bl Comm 424 …   Ballentine's law dictionary

  • Fasti — Fasti, 1) (Dies fasti, Dies calendares), das Verzeichniß der Gerichtstage, nebst den an denselben ausgezeichneten Personen, deren Thaten etc. Diese D. f. waren: a) F. majores (F. capitolini), auf dem Capitol aufgestellte Marmortafeln, auf welchen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Fasti — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Fastos. Del latín fasti, orum (masculino plural), los fastos o calendario romano. En tiempos de Cayo Mario y Sila se llamó fasti a unas listas con el nombre de los cónsules,… …   Wikipedia Español

  • fasti — /fasˈtī or fäˈstē/ plural noun 1. Same as ↑dies fasti (see under ↑dies1) 2. An enumeration of the days of the year, a calendar 3. Annals ORIGIN: L …   Useful english dictionary

  • dies profesti — dies fasti /fasˈtī or fäsˈtē/ or dies profesti /pro fesˈtī or tē/ plural noun Days on which judgement could be pronounced and on which courts could be held in ancient Rome • • • Main Entry: ↑dies …   Useful english dictionary

  • Fasti — For the poem by Ovid, see Fasti (poem). Fasti Antiates Maiores, an inscription preserving a Roman calendar that predates the Julian reform, with July and August named as Quintilis and Sextilis, and allowing for the insertion of an intercalary… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»